Maar liefst 70% van de dodelijke ongevallen in de bouw hebben als oorzaak een val van hoogte. Dus ook als je maar heel even het dak op hoeft, moet je oppassen voor de gevaren.

Een val van hoogte kan vaak grote gevolgen hebben. Daarom voeren we liever geen werkzaamheden uit op hoogte. Er zijn uiteraard genoeg werkzaamheden te bedenken die we écht op hoogte moeten doen. Denk aan schilderwerk, schoorsteenvegen of het plaatsen van zonnepanelen.

Wat heb je nodig voor valbeveiliging?

Als je op een plat dak werkt en je kunt 4 meter afstand houden van de rand, dan is valbeveiliging niet noodzakelijk, maar wel aan te raden i.v.m. struikelgevaar of een open dakluik. Wanneer je werkzaamheden dichterbij de rand plaatsvinden, is valbeveiliging verplicht. Dit komt regelmatig voor omdat installatie vlakbij de rand wordt geplaatst.

Wanneer je op hoogte gaat werken is kwalitatief materiaal van groot belang. Persoonlijke valbeveiliging bestaat uit drie onderdelen: bevestigingspunt (of ankerpunt), een veiligheidsharnas en een vanglijn die het harnas met het ankerpunt verbindt.

Bij schuine daken (helling vanaf 15 graden) moet het aanhaakpunt altijd op de borst gebruikt worden, zodat je met je gezicht naar de nok werkt. Nu je weet wat je nodig hebt om veilig te werken op locatie, is het ook belangrijk dat je weet hoe je de middelen moet gebruiken. En wat de risico’s zijn van werken op hoogte.

Hoe bepaal je het ankerpunt?

Het ankerpunt is afhankelijk van het soort dak. Een plat dak is geschikt om te voorzien van hekwerken langs de dakrand als bescherming tegen valgevaar. Mocht je geen platdak hebben dan kun je gebruik maken van individuele ankerpunten. Dit kunnen permanente punten zijn, maar ook mobiele ankerpunten of leeflijnen.

Daarnaast kun je op twee manieren werken; met een gebiedsbegrenzingsysteem of een valbeveiligingssysteem. Het meest veilige is te kiezen voor gebiedsbegrenzing, waarmee de lengte van de vanglijn ervoor zorgt dat je niet over het dak kán vallen. Een valbeveiligingssysteem zal je val stoppen, mocht je komen te vallen.

Als je kortstondige werkzaamheden op schuine daken van bestaande woonhuizen moet uitvoeren, zijn er vaak geen vaste ankerpunten beschikbaar. Er zijn dan verschillende opties om een bevestigingspunt (ankerpunt) te creëren met behulp van een werplijn:

Optie 1: Een sling

Een sling (of strop) kun je bevestigen aan een stevige, levende boom, een trekoog van een werkbus of aan bijvoorbeeld de kolom van een wenteltrap. Het punt moet een gewicht van 10 kN aankunnen. Bevestig deze niet aan een kozijn, velg van een auto, een schoorsteen of een lantaarnpaal, want daarmee creëer je een onveilige situatie.

Optie 2: Kozijnanker

Een kozijnanker (of klem) bevestig je in het kozijn van een voor- of achterdeur of anders in een deurkozijn in een draagmuur of het kruipluik. De veiligheidshaak van de vanglijn wordt aan het bevestigingsoog van het kozijnanker vastgemaakt.

Optie 3: Borgingspunt

Als bovenstaande opties niet mogelijk zijn, kun je een borgingspunt in de muur boren. Een borgingspunt moet altijd zo dicht mogelijk bij het midden van het dak geplaatst worden in beton, baksteen of staal. Uiteraard altijd in overleg met de eigenaar.

Om het ankerpunt over de nok van het dak heen te bereiken met de vanglijn, gebruik je een werplijn. Dit is een lichte lijn met een werpzakje eraan. Een werplijn gebruik je als volgt:

• Rol de werplijn af en werp het werpzakje over het schuine dak. Bevestig het andere eind van de werplijn aan de vanglijn. Loop daarna naar de andere kant van het gebouw.
• Trek de werplijn helemaal over het dak heen totdat je de vanglijn bereikt. Nu ligt de vanglijn over het schuine dak heen. De werplijn heeft nu geen nut meer en kan worden losgemaakt van de vanglijn.
• Bevestig de vanglijn aan het (tijdelijke) ankerpunt.
• Wanneer het tijdelijke bevestigingspunt klaar is voor gebruik, loop dan terug naar de andere kant van het gebouw. Bevestig daar de Rope Grab aan de vanglijn en vervolgens aan het aanhaakpunt op de borst van je veiligheidsharnas. Bevestig het gewicht aan het eind van de vanglijn.
• Nu kun je het schuine dak veilig betreden met behulp van een ladder.

Als je op het dak werkt, moet je je ten allen tijde bewust zijn van de gevaren. Neem altijd de volgende tips in acht:

• Je mag je nooit bevinden aan de kant van het dak die het dichtst ligt bij het bevestigingspunt. Met andere woorden: betreed het dak vanaf de kant die het verst van het bevestigingspunt af is en kom nooit in de buurt van de nok.

• Kom nooit in de buurt van de zijkanten van het dak; dit is waar de gevarenzone is. Anders loop je het risico om van de kopse kant van het dak af te vallen of te glijden.
• Wees je bewust van de mogelijke aanwezigheid van fragiele ondergronden. Denk aan lichtstraten en lichtkoepels, (gecorrodeerde) metalen platen, niet-versterkte vezelcementplaten, leistenen en dakpannen en glazen elementen. Zorg dat je hier zoveel mogelijk over te weten komt en bedenk oplossingen, voordat je het dak op gaat.
• Zorg dat je je veiligheidsharnas goed draagt.